Het is internationale vrouwendag op 8 maart. Een dag om bij stil te staan. Te verbinden met anderen. Je te realiseren dat genderongelijkheid nog altijd aandacht vraagt. Samen dat aan te pakken. In deze blog sta ik stil bij waar Internationale vrouwendag vandaan komt. Hoe solidariteit en strijdbaarheid al vele jaren de fundamenten zijn van deze beweging. Wat kun jij doen om jouw volle potentieel te leven en af te rekenen met aanpassingstrategieën die je klein houden?
Waarom is er internationale vrouwendag?
Internationale vrouwendag gaat over het opkomen voor gelijkwaardige invloed van mannen en vrouwen in de samenleving, en voor het wegnemen van alles wat die gelijkwaardigheid in de weg staat. Dit startte in 1907 met de strijd voor kiesrecht voor vrouwen. Socialiste Clara Zetkin richtte daartoe een internationale organisatie voor vrouwen op in 1907. Clara bepleitte dat socialisme onmogelijk zou zijn zonder vrouwen. Op 8 maart 1908 kwamen duizenden vrouwen in New York in opstand voor meer loon, kortere werktijden, betere arbeidsomstandigheden en afschaffing van de kinderarbeid. Een pionier in het strijden om algemeen kiesrecht in Nederland was Aletta Jacobs. Vanaf 1912 werd er in Nederland jaarlijks een vrouwendag georganiseerd die in het teken stond van kiesrecht voor vrouwen. En dat actieve kiesrecht kwam er in Nederland, in 1919.
Denk maar eens na hoeveel generaties geleden, welke grootmoeder van jou in deze tijd leefde. Inmiddels gaat het op internationale vrouwendag over heel andere blokkades die vrouwen ervaren, maar belangrijke basis-ingrediënten zijn nog altijd solidariteit en strijdbaarheid van vrouwen.
Solidariteit
Solidariteit staat voor solidair zijn aan elkaar. De competitie overstijgen. De veroordelingen over en weer stoppen. Elke vrouw weerspiegelt iets wat ook in jou is. Sisterhood. Sisterconnection. Onderling support geven aan elkaar. Vertrouwen en veiligheid bieden aan elkaar om jezelf te zijn, om uiting te geven aan wat in je leeft. Opkomen voor elkaar, inclusief de kwetsbaren onder ons. Ook hun kracht zien, hun stem horen, hen steun bieden waar nodig, met respect voor de eigen regie van ieder mens, hoe kwetsbaar ook.
Ik denk dat de onderlinge solidariteit die wij vrouwen van nature hebben op een gegeven moment in de geschiedenis onder druk is komen te staan. Samenkomen onderling werd gevaarlijk. Jouw veiligheid stond op het spel en dat van je gezin. Als je ‘verklikt’ werd door een andere vrouw, kon je als heks op de brandstapel eindigen.
Ook heeft meegespeeld dat de focus de laatste decennia steeds meer op het individu is komen te liggen. Je individualiteit benadrukken, onderscheidend en zichtbaar moeten zijn. Daarmee is het onderling gaan vergelijken een nieuwe normaal geworden en daarmee is het onderling (ver)oordelen, onderlinge competitie ook normaal aan gaan voelen.
We zien in alles dat als je elkaar leert kennen en op een gelijkwaardige manier met elkaar bent, je veel meer in elkaar herkent dan je van tevoren dacht. En dat schept verdraagzaamheid en zo solidariteit. En dat is juist in deze tijd van polarisering van groot belang.
Wat doe jij om de solidariteit van vrouwen onderling te versterken? Hoe ga jij om met de oordelen in je familiekring of vriendinnengroepen? Zoek jij sisterhood op in netwerken, vrouwengroepen, vrouwencirkels? Hoe toont jouw solidariteit zich naar vrouwen in je omgeving – ook buiten je vertrouwde ‘bubbel’? – die het wellicht moeilijk hebben om wat voor reden dan ook?
Solidariteit gaat ook verder. We hebben mannen nodig die zich hard maken voor emancipatie in de breedste zin van het woord.
Strijdbaarheid
Strijdbaarheid gaat over moedig zijn. Te durven adresseren, te durven uitspreken. Je mening te uiten. Dat deden de vrouwen die opkwamen voor vrouwenkiesrecht en ongelijkheid. Door hun moed, hun strijdbaarheid, zijn er vele blokkades overwonnen. Meisjes gaan net als jongens naar school, studeren en werken. Toch is er nog steeds ongelijkheid in salarissen tussen mannen en vrouwen en zijn er nog altijd weinig vrouwen aan de top in het bedrijfsleven. Dat komt niet zozeer door ongelijke rechten, maar heeft te maken met subtielere, interne blokkades, die we hebben te overwinnen. Dat begint bij deze te zien.
Zo wordt vrouwen met de paplepel geleerd dat ze zorgzaam moeten zijn voor anderen. Zij trekken zorgtaken naar zich toe. Mandu Reid, de eerste vrouw van kleur die een Britse politieke partij leidt, sprak in haar lezing afgelopen 10 december in A’dam: “Vanaf het allereerste begin vertellen we jonge meisjes dat de zorg voor anderen hun lot is. Vervolgens maken we het hen onmogelijk om dit te vervullen. We verwachten dat vrouwen steeds grotere hoeveelheden onbetaalde zorg op zich nemen, zonder ondersteuning – wetende dat dit onze kansen op werk, ons verdienpotentieel, onze bijdragen op andere gebieden, ons spaargeld en onze gezondheid beperkt. Het beperkt fundamenteel onze keuzes. En de armoede of afhankelijkheid die daaruit voortkomt, maakt ons kwetsbaar voor dwang, misbruik en geweld.
En ik heb het niet alleen over vrouwen die kinderen hebben. De verwachting of de aanname dat je ooit voor iemand zult zorgen, is een grote factor bij discriminatie op de werkplek. Vrouwen vormen de meerderheid van mensen die in armoede leven, niet omdat het ons als medemens niets kan schelen, maar omdat onze economie daarvoor kiest.”
Organisaties en politieke structuren zijn veelal gebouwd door witte mannen, gebaseerd op hun denkframe, waarbij controle en risicobeheersing vaak leidend zijn.
Het gaat er nu om dat wij allen, mannen én vrouwen durven bevragen waarom bepaalde werkwijzen er zijn. En wat het effect is op de menselijke maat en solidariteit in de samenleving. Het ter discussie stellen van jarenlange gebruiken en patronen vraagt moed. Er zullen heilige huisjes zijn die omver moeten, om gelijkwaardigheid en (mede)menselijkheid weer de norm te laten zijn. Humor, een positieve vibe en zachte, doch stevige hand zijn krachtige wapens in deze strijd.
Mijn eigen grootmoeders hebben mij het voorbeeld gegeven dat zij intelligente vrouwen waren. Mijn oma was een van de eerste universitaire studentes wiskunde en deed sterrenkunde. Zij stopte met haar studie toen ze ging trouwen. Zij gaf haar mening over zaken niet in het openbaar. Je hebt ten alle tijden je man te ondersteunen, was de norm die ze me heeft voorgeleefd. Nu ben ik aan het oefenen om juist WEL mijn mening te geven, ook in het openbaar. Mijn verwondering uitspreken waarom dingen zo geregeld zijn. Waarom we zo op basis van angst onze structuren hebben gecreëerd.
Ik vind het reuze inspirerend als vrouwen de weg verwarmen voor andere vrouwen. Denk aan hoe Lucinda Ardern zichzelf hierin als rolmodel neerzet. Door haar doortastende aanpak van de corona-crisis in Nieuw Zeeland, de politieke doorbraken die ze heeft geboekt en tegelijkertijd de menselijkheid die ze neerzet. Bijvoorbeeld in de manier waarop ze als jonge werkende moeder vanuit haar huis via Facebook live updates bracht.
Hoe kun jij je volle potentieel inzetten?
Juist deze tijd vraagt dat we ons volle potentieel leven. Het roept op om af te rekenen met de aanpassingsstrategieën die bij vele vrouwen zijn ingesleten en nu onbewust hun leiderschap bepalen. Ik noem twee van dit soort patronen die ik het meest zie, en die ik ook in mezelf herkend heb:
- Het patroon ‘Ik sta mijn mannetje wel’: Hierin zit een behoorlijke verharding. Het mantra is: Ik presteer, ik bereik, ik lever. Ik ga maar door met leveren voor een ander. Maar waarom eigenlijk? Voor wie? Ik ervaar geen verbinding meer met waar het me eigenlijk om gaat. Wanneer ik om hulp vraag, denk ik dat ik niet waardevol (genoeg) ben. Ik meet mijn waarde af aan hoeveel ik voor elkaar krijg.
- Het patroon ‘Het ideale meisje’: Ik ben netjes, beleefd en sociaal. Mijn mening doet er niet toe. Ik pas mij aan, aan wat anderen van mij verwachten. De ideeën die ik heb, houd ik binnen. Niemand krijgt mijn ware potentie te zien.
Herken jij je in deze aanpassingsstrategieën?
Nu is het tijd om jezelf te bevrijden van deze opgedrongen beelden van hoe we als vrouwen behoren te zijn, welke leiderschapsstijl succesvol is. Het is nu de tijd om de balans te herstellen. Wil je gelijkwaardigheid en menselijkheid in de wereld brengen, dan hebben we dat eerst intern te regelen. Dat gaat dus om gelijkwaardigheid in jezelf van de masculiene en de feminiene vermogens in jezelf:
– het vrouwelijke: ontvankelijke, voelende, indragende, zwangere en barende vermogens;
– het mannelijke: hoedende, beschermende, actieve, verhelderende, uitdagende en manifesterende vermogens.
Hoe zit dat bij jou? Herken jij deze vermogens bij jezelf? Hoe waardeer jij de mannelijke en de vrouwelijke vermogens in jezelf? Hoe zet je de verschillende vermogens nu in voor jouw leiderschap?
Wat hoort er voor jou bij menselijkheid? Mens zijn betekent voor mij liefde voor het leven, voor mijn vrouwelijke lichaam, zelfliefde. Ik wil je uitnodigen om voor jezelf elke dag tijd te maken om te genieten. Waar we in oefenen, daar worden we beter in.
En voor leiderschap met impact is het belangrijk dat je jouw eigen definitie van succes gaat bepalen. Onderzoek bij jezelf wat je voelt, zowel emotioneel als fysiek in je lijf en welke denkpatronen voor jou je interne staat van zijn vormen. Dit is jouw eigen definitie van succes – door jezelf bepaalt.
Een laatste tip voor invloed met impact: Manage je energie in plaats van je tijd.